-

Trzy-Krainy

JAK MIESZKANO PRZY KOŚCIELE A.D. 1747?

JAK MIESZKANO PRZY KOŚCIELE A.D. 1747?

 

Inwentarz budynków prepozyckich, prebendarskich, mansjonarskich i sług kościoła proszowickiego

 

Domus praeposituralis (dom prepozycki)

 

Przychodząc na Probostwo, jest ganek na słupach, pod dachem, nad tym gankiem jest schowanie. Z tego ganku są drzwi do sieni na zawiasach i hakach żelaznych, z wrzeciądzem i skoblami żelaznymi. W sieni jest okno puste, deskami zabite, kominów dwa murowanych, na dach wyprowadzonych. Pod jednym kominem jest ognisko z piecem piekarskim. Z tej sieni drzwi do pierwszej izby na południe, na zawiasach i hakach żelaznych, z zamkiem i kluczem dobrymi, pieca nie masz, okien cztery, dwa są reparowane, a dwa nie, w nich szyb jest potłuczonych osiem i ołów nadtyrany. Powała i podłoga dobra, stołów wielkich dwa, ław długich dwie, okiennice do zamykania okien są cztery. Z tej izby są drzwi do komnaty na zawiasach i hakach żelaznych z wrzeciądzem i skoblami. Z tej komnaty są drzwi "ad transitorium" (do pokoju przejściowego), drugie drzwi są do sieni na zawiasach i hakach żelaznych z wrzeciądzem i skoblami dwoma do zamykania. Druga izba na północ, do niej są drzwi na zawiasach i hakach żelaznych, z zamkiem, kluczem i klamką. Piec i komin dobry, "reparowany". Okna w ołów oprawne cztery, także reparowane. "We dwoch oknach sztabow iest osm zelaznych". Powała i podłoga dobre, stół jeden, ławek dwie, krzesełek wyścielanych, skórą obitych dwa. Krzesełko niewyścielane popsute jedno. Z tej izdebki są drzwi do anklerza na zawiasach i hakach żelaznych, z zamkiem i kluczem żelaznymi dobrymi, w tej komnacie okno jest jedno w ołów oprawne, w nim sztabów trzy żelaznych i okiennica. Stołów wielkich jest dwa. Z komnaty są drzwi "ad transitorium". Z sieni są schody na górę, drzwi są na zawiasach i hakach żelaznych, z wrzeciądzem i skoblami dwoma, kłódka dobra z kluczykiem. Wszedłszy na górę jest altanka alias izdebeczka, do niej drzwi na zawiasach i hakach żelaznych z zamkiem reparowanym i kluczem nowym. W tej izdebce jest piec "kachlowy" nowy, okien w ołów oprawnych trzy z okiennicami. Powała i podłoga dobra.

 

Mieszkanie dla Gospodarza

 

Z budynku wyszedłszy jest domek alias mieszkanie dla Gospodarza. Wchodząc, są drzwi do sieni na czopach, w sieni jest komora pusta z drzwiami dwoma. Także kuchenka jest przepierzona, w niej ognisko i komin od pieca wywiedziony. Do izby są drzwi na zawiasach i czopach żelaznych, z wrzeciądzem i skoblami, w tej izbie jest piec kaflowy i piekarski z kominem. Okno jedno w ołów oprawne, dobre. Stół wielki. Powała dobra. Z izby są drzwi do komory, na zawiasach i hakach żelaznych z wrzeciądzem i skoblami dwoma. W komorze jest powała, drzwi zalepione do sieni.

Wyszedłszy z tego budynku, jest szopa alias stajenka przybudowana do tegoż mieszkania. Do tej stajenki są wrota z wrzeciądzem i skoblami do zamykania. Żłobów jest dwa, drabinek dwie. "Szpiklerz" jest dobry. Wchodząc do niego, są drzwi na zawiasach i hakach żelaznych z wrzeciądzem i skoblami, z kłódką dobrą i kluczem, także z zamkiem i kluczem dobrymi. W tym szpiklerzu są sąsieki, schody dobre na wyższy szpiklerz. Kuchnia jest sejmikowa. Piwniczka także z kłódką i kluczykiem. Płoty wokoło sadu na jednej stronie, od Organisty postawione nowo, na drugiej stronie od gościeńca poprawiony, na trzeciej stronie dużo są porujnowane, gdyż ludzie rozbierają je. Parkany od sadu i od gościeńca nowo reparowane. W tych parkanach są wrota na kunach żelaznych z wrzeciądzem i skoblami dwoma, także z kłódką i kluczykiem. Stodoła jest między stodołami miejskimi, na słupach z tarcic, o dwóch bojowiskach, na pierwszym bojowisku wrót stoczystych dwoje na kunach żelaznych, na drugim bojowisku tak wrót dwoje podwójnych na kunach żelaznych z wrzeciądzem, skoblami i kłódką jedną żelazną. W tej stodole jest soch siedem. Zapola czworo. Ta stodoła "słąmą" poszyta, tylko dwa szary gontami pobite.

 

Domus Praebendarii

 

Należy do ołtarza Beatae Virginis Mariae pod starymi organami. Wchodząc z cmentarza, są drzwiczki na zawiasach i hakach żelaznych z zaporą drewnianą do sieni. W sieni są dwie komórki wystawione przez ks. Lutoborskiego. Jedna z izdebką, a druga na schowanie. Idąc po sieni, są drzwi drugie na zawiasach i hakach żelaznych z wrzeciądzem i skoblami w przepierzeniu. W sieni za przepierzeniem jest izdebka dla Księdza Praebendarza. Do tej izdebki są drzwi drewniane na zawiasach i hakach żelaznych, z zamkiem, kluczem i klamką. W tej izdebce jest piec kaflowy dobry, stół graniasty. Okna w ołów oprawne dwa z okiennicami, ławy dwie wokoło pieca. Z tej izdebki są drzwi do komory na zawiasach i hakach żelaznych, z zamkiem i kluczem, z wrzeciądzem i skoblami żelaznymi. W niej okien w ołów oprawnych jest dwa. Powała i podłoga tak w izbie, jako i w komorze dobra. Wychodząc z tej izdebki, w sieni są także dwie komórki dla schowania rzeczy. Z sieni wychodząc "po gradusach", jest izdebka dla Familii, dla niej drzwi na zawiasach i hakach żelaznych z wrzeciądzem i skoblami, także z klamką żelazną. W tej izdebce jest piecyk kaflowy i okno złe. Z tej sionki jest stajenka pusta.

 

Domus Altaristae Sanctae Annae

 

Ten dom znajduje się na zewnątrz cmentarza. Wchodząc do tego domostwa, są drzwi na zawiasach i hakach żelaznych do sieni, z klamką żelazną. W sieni są komórki trzy, z tej sieni są drzwi do izdebki na zawiasach i hakach żelaznych. W tej izbie jest piecyk, okna dwa w ołów oprawne. Wychodząc z tej, jest druga izdebka, do niej drzwi na zawiasach i hakach żelaznych. W tej izdebce jest piecyk z kominkiem, okien w ołów oprawnych niedobrych dwoje. Z tej izdebki jest komórka, drzwi do niej na zawiasach i hakach żelaznych. Z tej komórki jest druga komora. Wychodząc z sieni, jest stajenka. W tej stajence jest izdebka z piecykiem i oknem jednym w drewno oprawnym. Z tej izdebki jest komórka na zawiasach i hakach żelaznych. Ta stajenka z wierzchem całego gmachu przez ks. Lutoborskiego wystawiona. Do tej altarii jest ogród. Stodoła do Praebendy "Beatae Virginis Mariae" pod starymi organami należąca. Ta z tarcic postawiona, o dwóch zapolach, wrota do niej stoczyste z obydwóch stron na kunach żelaznych z wrzeciądzami i skoblami. Wierzch na sochach dębowych "słąmą" poszyty.

 

Domus Mansionaristarum

 

Wchodząc z cmentarza do pierwszego mieszkania, jest ganek nade drzwiami na słupach, dach nad tym gankiem stary. Z tego ganku są drzwi do sieni na zawiasach i hakach żelaznych z wrzeciądzem i skoblem żelaznymi. Z sionki są drzwi do piekarniczki na zawiasach i hakach z klamką żelazną. Także z tej sionki są drzwi do komory na zawiasach i hakach żelaznych z wrzeciądzem i skoblami dwoma. Z sieni na drugą stronę są drzwi do izby na zawiasach i hakach żelaznych, z zamkiem i kluczem żelaznymi. W izbie jest stół, piec i okna dwa, obrazów trzy. Z izby są drzwi do komnaty na zawiasach i hakach żelaznych. Z sieni wychodząc na tył, są drzwi na zawiasach i hakach żelaznych z wrzeciądzem i skoblami żelaznymi. W sieni piwnica jest pusta.

Secunda domus. Wchodząc do sieni, są drzwi na zawiasach i hakach żeaznych, z klamką drewnianą, z wrzeciądzem i skoblami dwoma. Z sieni do izby są drzwi podtyrane, gdzie Ksiądz Mansjonarz mieszka, na zawiasach i hakach z zamkiem i kluczem żelaznymi. W tej izbie jest piec, kominek, okna dwa złe w ołów oprawne, w nich dwie sztaby żelazne, okiennice drewniane dwie. Ławka pod oknem i wokoło pieca, ławek dwie złych. Powała i podłoga stara. Z izby są drzwi do komory na zawiasach i hakach żelaznych, z wrzeciądzem i skoblami. W komorze okno puste z okienniczką. Z komory są drzwi "ad transitorium". Piekarniczka - do niej drzwi z sieni, na zawiasach i hakach z wrzeciądzem i skoblami. Piec i komin zły. Powała i podłoga zła, stara. Okna dwa, jedno deskami zabite, drugiego pół. Z piekarni są drzwi do komory na zawiasach i hakach żelaznych, z wrzeciądzem i skoblami. Ta komora zrujnowana, powały i podłogi nie ma. W rogu domku jest chlewik poszyty. Piwniczka pusta, do niej są drzwi na zawiasach i hakach żelaznych. Na tych dwóch domkach jest jeden dach, lecz dużo zły.

 

Schola

 

Wchodząc do szkoły, są drzwi do sieni z prostych i starych desek złe, na zawiasach i hakach żelaznych, z wrzeciądzem i skoblami dwoma. Sień jest obszerna, postawiona z dylów łupanych i różnych starych kawałków. Izba wielka "ad docendum iuventutem" pusta. Powały, podłogi i pieca nie ma. W skrzydle ( z boku) jest izdebeczka. Do niej są drzwi na zawiasach i hakach żelaznych, bez wrzeciądza, tylko z klamką żelazną. W tej izdebce jest piecyk ze starych kafli postawiony, kominek przy nim mały, okien w ołów oprawnych dwa. Z tej izdebki do komory są drzwi prostą robotą z desek starych, na zawiasach i hakach żelaznych z wrzeciądzem i skoblami, która to komórka, jako i izdebka jest z dylów postawiona. W tej komórce okienko puste bez szkła, powała z dylów, podłogi nie ma. Cała szkoła dachem pokryta, ale już miejscami są dziury.

 

Domus Organarii et Cantoris

 

Wchodząc do sieni, są drzwi na zawiasach i hakach żelaznych, z wrzeciądzem i skoblami dwoma do zamykania. W tej sieni są drzwi do izby na zachód, w której organista mieszka, na zawiasach i hakach żelaznych, z wrzeciądzem i skoblami dwoma. W tej izbie jest piec zielony kaflowy i komin, okna dwa w drewno oprawne, powała i podłoga stara. Z izby są drzwi do komory na zawiasach i hakach żelaznych, z wrzeciądzem i skoblami dwoma. Druga izba jest na zachód, w której kantor mieszka, drzwi do niej na zawiasach i hakach żelaznych, z wrzeciądzem i skoblami dwoma. W tej izbie jest piec z kominem, okna dwa w drewno oprawne. Z tej izby są drzwi do komory na zawiasach i hakach żelaznych, z wrzeciądzem i skoblami. Ten cały domek strzechą poszyty, dołem tylko szar jeden gontami pobity. Drzwi na ogród są na zawiasach i hakach żelaznych z wrzeciądzem i skoblami dwoma żelaznymi.

 

Hospitale non approbatum

 

Wchodząc do szpitala, są drzwi na zawiasach i hakach żelaznych z antabką żelazną do sieni. W sieni jest izdebek dwie, do pierwszej są drzwi na zawiasach i hakach żelaznych, w tej izdebce powała jest dobra, piec, okna dwa w drewno oprawne. Z izdebki są drzwi do komory, na zawiasach i hakach żelaznych. W tej komorze powała jest dobra. Wychodząc z tej izdebki, jest w sieni przepierzona kuchnia alias ognisko z kominem, przy tym kominie alias ognisku są drzwi do izdebki, na zawiasach i hakach żelaznych z wrzeciądzem i skoblami żelaznymi, w tej izdebce jest piec prosty, okna w drewno oprawne dwa. Z tej izdebki jest komora, do niej drzwi na zawiasach i hakach żelaznych z wrzeciądzem i skoblami. Powała w izdebce i komorze dobra. Wychodząc z izdebki, są drzwi na zawiasach i hakach żelaznych do komory. Idąc dalej, są drzwi do izby ubogich na zawiasach i hakach żelaznych z wrzeciądzem, skoblami i rękojeścią żelazną. W izbie jest piec z kominem, okna dwa po pół w ołów oprawne, powała i podłoga stara, szafa zła, obrazów starych dwa, listwa jedna, ławy dwie pod ścianami. Z izby są drzwi do komory na zawiasach i hakach żelaznych z wrzeciądzem i skoblami, i z zamkiem popsutym bez klucza. Okienko w drewno oprawne jedno, powała dobra. Z tej komory są drzwi na ulicę, na zawiasach i hakach żelaznych. Przy tym szpitalu jest komórek dwie, na nich drzwi dwoje na zawiasach i hakach żelaznych, z wrzeciądzem i skoblami żelaznymi, okienka dwa w drewno oprawne, nad tymi komórkami powały są dwie dobre. Cały ten gmach jest słomą poszyty.

 

***

 

Źródło:

https://sdm.upjp2.edu.pl/obiekty-archiwalne/acta-visitationis-decanatus-proszoviensis-et-vitoviensis-vigore-instrumenti-delegationis-a-r-d-andrea-stanislao-kostka-in-zaluskie-zaluski-episcopo-cracoviensi-duce-severiae-emanati-in-persona-r-d-mathiae-josephi-a-lubna-lubinski-canonici-cathedralis-et-consistorii-generalis-cracoviensis-iudicis-surrogati-praepositi-ressoviensis-a-d-1747-factae



tagi: kościół w proszowicach  budynki parafialne 

Trzy-Krainy
12 grudnia 2023 11:23
7     706    5 zaloguj sie by polubić

Komentarze:

Matka-Scypiona @Trzy-Krainy
12 grudnia 2023 15:38

Dziękuję za piękne uzupełnienie! 

zaloguj się by móc komentować

Trzy-Krainy @Trzy-Krainy
12 grudnia 2023 17:27

Bóg zapłać. Nie chciałem ingerować w tekst ponad to, co konieczne, czyli uwspółcześnienie staropolszczyzny, więc forma zachowana jest oryginalna, taka po prostu sprawozdawczo-wizytacyjna.

zaloguj się by móc komentować


MarekBielany @Trzy-Krainy
12 grudnia 2023 21:47

Jak mieszkano przy kościele ...

 

To nie jest teraz ważne, o którym kościele pisałem. 

Widok pierwszego znalazłem (w internecie) na niemieckiej pocztówce z początku I Wojny Światowej.

Widok drugiego można obejrzeć na wjustrit znanej marki.

Przez ponad sto lat wiele się zmieniło, ale (!) budynki parafialne są jak jeden do jednego.

 

P.S.

Na pocztówce są dwa obrazy ale nie zdjęcia. Szkice. Pierwszy z podpisem Kath Kirche, drugi z Pfarhaus

Dodatkowy podpis [...] (Russland).

 

zaloguj się by móc komentować

Trzy-Krainy @ParysvelParwowski 12 grudnia 2023 20:27
12 grudnia 2023 21:57

Proszę. Dodam tylko, że proboszczem w Proszowicach, począwszy od 1550 roku, był profesor Uniwersytetu Krakowskiego (Universitas Cracoviensis).

zaloguj się by móc komentować

Trzy-Krainy @MarekBielany 12 grudnia 2023 21:47
12 grudnia 2023 22:05

O starych kościołach (w tym wielu mi znanych) na naszych kresach północno-wschodnich przypomniałem w notkach:

Sierpień 2017 na łatgalskiej Dominikanie

Inflanty Polskie. Kilka słów o kościołach...

Północne Inflanty Polskie...

W Łatgalii...

zaloguj się by móc komentować

MarekBielany @Trzy-Krainy 12 grudnia 2023 22:05
12 grudnia 2023 23:49

Mam to cały czas.

 

Szczęść Boże.

:)

to nie jest pora żniw.

 

 

zaloguj się by móc komentować

zaloguj się by móc komentować