Jak Wielki Step przegrywa z Prymasem Wyszyńskim?

            Wielkim Stepem można by nazwać sposób rozumienia i traktowania człowieka, który przedstawił Gabriel Ronay na stronicach książki „Anglik tatarskiego chana”. Oczywiście chodzi o rozumienie i traktowanie człowieka jak niewolnika przez władzę imperium mongolskiego. Wielki Step zatem to, można by powiedzieć, takie zupełne spłaszczenie człowieka, który ma tylko wykonywać wolę władcy, a potem umrzeć. O istnieniu czegoś takiego może czasem dowiadywaliśmy się w szkole. Pewnie nie wszędzie, w czasach PRL-u, znalazł się nauczyciel historii, który, porównując Królestwo Polski i Księstwo Moskiewskie, zaznaczał, że w Polsce wszyscy byli traktowani jak osoby, a w państwie moskiewskim, które odziedziczyło ustój mongolski, władca był właścicielem, a reszta ludzi niewolnikami. Wielki Step nie tyczy się tylko tamtych rejonów świata, co uchwycił w swojej notce pan Magazynier. Przedstawił bowiem postać Anglika, głównego bohatera książki, z imienia i nazwiska, a jeszcze bardziej od wnętrza, nie jako dobrego duszka chcącego wszystkim przychylić nieba, ale właśnie jako kogoś mającego duszę, w której już rozszerzał się Wielki Step. Nie dziw zatem, że jemu się całkowicie poddał poprzez służbę imperium.

            Z Wielkim Stepem nie ma dialogu, gdyż dialog jest tylko między osobami. Nie można go reformować. W zetknięciu z nim należy z niego wyciągnąć każdego człowieka tak, by zechciał żyć jak osoba, którą przecież już jest od chwili stworzenia. Ów często wspominany w książce wybitny doradca chana, Chińczyk, ratował Chiny i miliony swoich rodaków przed niechybną śmiercią, bo lepsi żywi, gdyż płacą podatki dla chana.

            Forpoczty Wielkiego Stepu dotarły do Polski w XX wieku, lecz napotkały godnego przeciwnika. Bł. Stefan Wyszyński niestrudzenie ukazywał ludziom, że są osobami i przybranymi dziećmi Bożymi: „To człowiek znajduje się na szczycie hierarchii wszystkich bytów ziemskich. To człowiekowi przysługuje szczególny – innym istotom ziemskim niedostępny -  rodzaj bytu a wraz z nim szczególna godność i wartość. <Człowiek, którego widzę, to wielki świat woli, myśli, pragnień, dążeń i ambicji /składniki osoby według formuły św. Tomasza z Akwinu/. Nie wolno zagubić człowieka w tłumie. Trzeba go eksponować, trzeba go widzieć w jego istocie, nie w akcydensach – chociaż akcydentalne oglądanie człowieka może nam dopomóc do tego, by odpowiadać jego potrzebom nie według naszego programu, ale według jego potrzeb i możliwości>. Osobie więc – jako nadrzędnej wartości -  muszą być przyporządkowane wszystkie społeczności. To przyporządkowanie wyraża się w służbie na rzecz rozwoju i doskonalenia osoby i ostatecznie implikuje całokształt działań w kierunku osoby. Zgodnie z tym Prymas postulował taki ład i porządek życia społecznego, który gwarantowałby pełny rozwój osoby, idący po linii obiektywnych wymagań natury ludzkiej. Nie można wszakże mówić o jakimś indywidualizmie głoszonym przez Stefana Wyszyńskiego, o absolutyzacji człowieka. Kiedy mówi o prymacie człowieka, o jego wielkości, trzeba to widzieć na tle porządku społecznego i w perspektywie dialogu człowieka z Bogiem. Taki punkt widzenia wyklucza problem <centryzmu> czy indywidualizmu i wprowadza człowieka na nowy poziom egzystencji: poziom ładu według wartości /ład aksjologiczny/.

            <Wszystkie społeczności muszą być na miarę człowieka. Muszą za punkt wyjścia mieć prawa i obowiązki osoby ludzkiej, żeby w nich człowiek czuł się dobrze>. Nauczanie Stefana Wyszyńskiego o godności osoby w płaszczyźnie przyrodzonej, naturalnej nie wyczerpuje zagadnienia do końca. W niektórych jego kazaniach /np. w I części kazań świętokrzyskich/ występuje swoista antropologia teologiczna. Potrzeby i pragnienia jednostkowe zakodowane w naturze ludzkiej – jak pragnienia istnienia, trwania w prawdzie, bycia dobrym i miłowanym, pragnienie wolności, pokoju etc. – odnosił do Boga – Stwórcy, który w świetle Objawienia jest ich źródłem.

            <Nic nie wiem o Człowieku, jeżeli w tej chwili nie pamiętam, że to istota stworzona na obraz i podobieństwo Boże, obdarzona cząstką rozumu, miłości i godności wziętej z Boga i napełniona przez Stwórcę wszystkimi wartościami, pochodzącymi od niego>. W innym miejscu mówił: <rzecz znamienna, że łatwiej jest nam uwierzyć w Boga, aniżeli w Boskie pochodzenie człowieka> I dlatego zadanie przekonania człowieka o jego wysokiej godności i pochodzeniu od Boga Ojca wziął na siebie Chrystus.

            Ten element wiary w boskie pochodzenia człowieka Prymas Wyszyński bardzo mocno akcentował. Widział w tej wierze <ratunek Rodziny ludzkiej, ratunek wielu ludów i narodów, dalszy rozwój i postęp ludzkości”.

A tu jeszcze przykład człowieka, który w bardzo niesprzyjających warunkach umiał z pomocą Bożą pokonywać ów Wielki Step:

Był ze swoimi do końca - Nasz Dziennik

Źródło:

Kazimierz Kozłowski, Personalistyczna koncepcja człowieka i życia wspólnotowego w nauczaniu społecznym kardynała Stefana Wyszyńskiego, praca mgr, UMK, 1985.

---

tagi: anglik tatarskiego chana  gabriel ronay  prymas wyszyński  osoba ludzka  imperium mongolskie 

	Trzy-Krainy
	3 kwietnia 2025 22:56

11     528    8 zaloguj sie by polubić