TROSKA O MATERIALNE POTRZEBY PARAFII A.D. 1747.
Troska o materialne potrzeby parafii Proszowickiej A.D. 1747.
W tym kościele znajdują się dwa bractwa. Pierwsze Bractwo Najświętszego Różańca - Roku Pańskiego 1666 prawnie było wprowadzone, ma Promotora Wielce Szanownego Walentyna Rynczowskiego, który pobożność różańcową w jakikolwiek dzień niedzielny i świąteczny z ludem promuje. Podczas wizytacji zrobił listę Bractwa. Ma rocznego czynszu (...) dwieście dziesięć florenów "a Summa Capitali" trzech tysięcy florenów polskich. Na dobrach wsi Szczytniki, szóstej ferii po święcie św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty, roku 1666 na zamku Krakowskim zapisane. Ma także inny czynsz osiem florenów polskich, "a Summa Capitali" stu pięćdziesięciu florenów podobnych [zabezpieczonych] na polach gminy proszowickiej. Ma także czynsz trzydziestu sześciu florenów polskich od sumy kapitałowej sześciuset florenów podobnych [zabezpieczonych] ćwiartką pola zwanego "Wyrwalińskie" roku 1689 dnia 13 sierpnia w siedzibie (praetorium) proszowickiej zapisany.
Drugie Bractwo św. Anny w 1608 roku wprowadzone, którego promotorem jest Wielce szanowny Wawrzyniec Lutoborski roku 1709 do kapłaństwa wyświęcony, który wszystkie swoje rekwizyty na wizytację zrobił, ma w dochodzie: i rzeczywiście początkowo na Łaźnię Proszowicką wpisano roczny czynsz od umorzenia, którego obecnie nie otrzymuje, gdyż Łaźnia od kilku lat nie istnieje. Także ma roczny czynsz "reemptionalem" 20 florenów polskich od sumy kapitału dwustu florenów polskich na starym ogrodzie zwanym "Rozworzyńskie", roku 1644 we wtorek przed świętem św. Jakuba Apostoła w siedzibie proszowickiej zapisany, który na razie płacą sławetni (czyli mieszczanie) Jaroczewski i Batko (Bałko), obywatele Proszowic. Ma też zapisany (...) czynsz, trzydzieści florenów polskich od sumy kapitału 223 podobnych florenów, od roku 1708 (...) lutego w siedzibie proszowickiej zapisaną, czego obecnie się nie przestrzega. Miał także czynsz od sumy kapitałowej 40 florenów w dobrej monecie na dobrach Pajęczany dziedzictwa obywateli proszowickich zapisany, którą dobra Pajęczany, gdy zostały obciążone lub opuszczone, dlatego obecnie od dwustu florenów tylko sumy kapitału głównego płaci się podatek. Ma on czynsz sześciu florenów od sumy kapitału stu florenów polskich na ogrodzie zwanym Bałkowskie (Batkowskie) roku 1726 w siedzibie proszowickiej zapisany. Ma także czynsz "annuum reemptionalem" osiem florenów polskich od sumy 120 florenów podobnych na ogrodzie krzyczanym Kochankowe w siedzibie proszowickiej roku 1637 dnia czwartego po święcie św. Łucji zapisany. Ma także czynsz 60 florenów od sumy kapitałowej tysiąca florenów na młynie zwanym Podgórny (Podgórnie) albo Brzost przez Jaśnieoświeconego i Wielce Szanownego [ks.] Strączkowskiego, prepozyta proszowickiego, w siedzibie proszowickiej zapisany. Ma także czynsz od sumy kapitałowej tysiąca florenów polskich na dobrach wsi Piotrkowice Małe podpisany ręcznie w roku 1741 i roku tego w piątek po święcie Obrzezania Chrystusa Pana na zamku krakowskim wzmocniony, przez wielce szanownego [ks.] Wawrzyńca Lutoborskiego obecnego prebendarza (modernum praebendarium) św. Anny do kościoła parafialnego proszowickiego zapisany. Posiada także osiem dodatkowych gruntów zwanych Przymiarkami, z ogrodem na placu Szpitala Proszowickiego, przez szlachciankę Krystynę Górską w 1731 r. dnia 19 miesiąca lutego w siedzibie proszowickiej, za odśpiewanie Oficjum o Niepokalanym Poczęciu Błogosławionej Dziewicy Maryi, w każdą środę "legata ac cessa" Bractwu św. Anny. Te osiem dodatków czyli Przymiarki z ogrodem, od roku 1712 są wolne od wszelkich ciężarów cywilnych. Ma także czynsz za odśpiewanie tego Oficjum od sumy kapitałowej 600 florenów polskich na dobrach Piotrkowice Małe zapisany. Ma także sumę kapitałową 200 florenów na wyżej wymienionych dobrach Piotrkowice Małe zapisaną, w związku z czym jest on zobowiązany czytać jedną Mszę św. co kwartał przy ołtarzu Najśw. M. Panny pod starymi organami za duszę Ewy Cetnarskiej.
Jest także w tym kościele Prebenda tytułu świętych Apostołów Piotra i Pawła pod starymi organami, gdzie jest obraz Błogosławionej Maryi Panny Łaskawej, której to Prebendy posiadaczem jest na teraz ten sam Wielebny [ks.] Wawrzyniec Lutoborski, roku 1714 dnia 6 miesiąca lipca w Konsystorzu Krakowskim w obecności szlachcianki Marianny Krassowskiej do tej Prebendy ustanowiony i wprowadzony. Ustanowienie tej Prebendy z roku 1418 "Feria Secunda post Dominicam Judica", do akt Biskupów Krakowskich uczynionych, nastąpiło. Ma on w posagu dziesięcinę manipulacyjną (manipularem) ze wszystkich pól kmieci wsi Makocice, wieloma dekretami zatwierdzoną (?evictam), ma także na mocy tegoż ustanowienia dziesięcinę manipulacyjną z pól wcześniej wymienionej wsi Dziemierzyce, której na teraz nie jest w posiadaniu. Ma także ogród dziesięciobruzdowy we wspomnianej Prebendzie ze starych czasów. Ma także czynsz 40 florenów polskich na sumę kapitału 200 florenów podobnych w środkowej ćwiartce roli zwanej Rozworzyńską roku 1690 dnia 10 lutego do akt proszowickich wpisana.
Także w tym kościele jest ołtarz tytułu św. Barbary, Dziewicy i Męczennicy ufundowany i ustanowiony, którego Posiadaczem na teraz jest tenże Wielebny Lutoborski, ustanowienie tego ołtarza roku 1738 podczas Wizytacji nastąpiło, i mocą tego ustanowienia ma w posagu roczny czynsz do umorzenia (?) od sumy kapitału 3 tys. florenów polskich na dobrach wsi Jazdowice roku 1738, "Feria tertia" przed świętem św. Walentego Męczennika na Zamku Krakowskim zapisany.
Zakrystia (...) Tej zakrystii zakrystianin pracuje dla wyżej wymienionego Wielebnego [ks.] Lutoborskiego, ma na wino i naprawę strojów [liturgicznych] (casularum) czynsz 14 florenów polskich od sumy kapitału 200 florenów takichże na ćwierci pola zwanego Gołkowiczowskie roku 1687 dnia 1 miesiąca września w siedzibie (dworze) proszowickiej zapisany. Ma także czynsz 6 florenów od sumy kapitałowej 100 florenów takichże na środkowej ćwiartce roli zwanej Kwaskowiczowską roku 1722 dnia 10 miesiąca marca w tym samym dworze zapisany. Również ma czynsz 6 florenów od sumy kapitałowej 100 florenów takchże na polu Bartłomieja Skurczyńskiego tegoż samego roku 1722 dnia 10 tegoż samego miesiąca marca we wspomnianym dworze proszowickim zapisany. Posiada również dodatkowe pole leżące za lasem, z którego opłaca się trzy floreny polskie na zakrystię.
Trzech Mansjonarzy (...) Mają zaś dane (na utrzymanie). Pierwsze: 120 florenów polskich za połowę dziesięciny wspomnianej wsi Szczytniki. Posiadają także czynsz 24 florenów od sumy kapitałowej 400 florenów polskich na dobrach wsi Polikarcice zapisany. Posiadają także czynsz 24 florenów z dóbr wsi Poborowice do dóbr wsi Łapsów (Lassów?) przeniesiony od sumy kapitałowej 400 florenów polskich. Mają także czynsz 14 florenów od sumy kapitałowej 200 florenów polskich na polu zwanym Rusieckie zapisany. Mają też ogród sławetnego Gwizdana (mieszczanin), z którego co roku pobierają czynsz w wysokości ośmiu florenów. I także inny ogród sławetnego (famatus - forma grzecznościowa wobec mieszczanina) Krzyka, z którego pobierają corocznie 2 floreny i 15 groszy. Mają także obszar, który posiada sławetny (famatus) Laskowski, z którego czerpią corocznie 3 floreny. Mają także dom sławetnego Cudo, z którego czerpią 3 floreny. Mają dodatek za lasem królewskim, z którego corocznie czerpią 4 floreny. Mają także czynsz 12 florenów od sumy 300 florenów polskich na młynie zwanym Podedwornie roku 1596 w sobotę 14 kwietnia zapisany. Mają także czynsz 10 florenów 50 groszy od sumy kapitałowej 150 florenów na polu zwanym Miernikowskie. Mają także czynsz 12 florenów od sumy kapitałowej 50 florenów polskich na polu zwanym Lakowskie (?Laskowskie) na rocznicę zapisany. Mają także od parafian Kolumbację zwaną inaczej całą Streną (Columbationem alias Strenam totalem).
Oprócz wyżej opisanych mają także inne czynsze. Pierwszy na kamieniu Kazimierzowskim obok Krakowa. Drugi z pól, łąk i rzeźni Gruszczeńskie w Proszowicach. Trzeci na ogrodzie Czajczyńskim i ogrodzie Latrzyńskim. Czwarty na części łanu dla śpiewania "Salve". Piąty od bractwa "Literatorum" dwie marki, lecz z tego wspomnianego czynszu Szanowni Mansjonarze i jednocześnie Wikarzy nie czerpią.
Kiedyś był w tym kościele odrębny urząd kaznodziei, który już wygasł, ale urząd kaznodziei pełnią na zmianę Szanowni Mansjonarze a jednocześnie Wikarzy, którzy i w posagu tegoż kaznodziei uczestniczą, jak następuje: Pierwszy - czynsz 20 florenów polskich od sumy kapitału 50 florenów podobnych na dobrach wsi Gawłów roku 1544 w sobotę wigilii świętego Macieja zapisany, a potem na dobra wsi Łapszów przeniesiony. Drugi - mają ogród zwany Garbuszeńskie, z którego co roku otrzymują 4 floreny. Trzeci - mają ogród zwany Dąbrowskie, z którego podobnie otrzymują 4 floreny.
Prepozytem tego kościoła jest obecnie Jaśnie Oświecony i Wielebny (tytuł grzecznościowy szlachecki) [ks.] M. Wojciech (Adalbertus) Gorzkowski, profesor świętej teologii, "Collega Major" kościoła kolegiackiego św. Floriana na Kleparzu (Clepardiae), kanonik krakowski.
Ma za dochód dziesięciny manipulacyjne z wszystkich pól proszowickich jak królewskich, tak i cywilnych (civilibus). Także z gospodarstwa wsi Szczytniki, na którym wisi 300 florenów, którego połowa dziesięciny należała dawniej do Mansjonarzy tego kościoła, teraz zaś Jaśnie Oświecony Prepozyt otrzymuje całość i corocznie płaci wyżej wymienionym Mansjonarzom a jednocześnie Wikarym po 40 florenów każdemu, Nauczycielom 50 florenów z połowy dziesięciny. Ma także dziesięcinę manipulacyjną z pól gospodarstw (Praedialibus) wsi Kowary, która jest wymieniana na sto florenów rocznie. Ma także dziesięcinę manipulacyjną z pól gospodarstw wsi Gniazdowice, za którą otrzymuje 80 florenów. Ma także łąkę blisko rzeki Wścieklec na przedmieściu Proszowic. Ma także ogród zwany Skorczyńskim (?Skórczyńskim) na siedem bruzd. Ma także inny ogród przed szpitalem (xenodochium) Świętego Ducha na bruzd około 20. Ma także czynsz z czterech domów w Proszowicach. Na mocy zaś podziału dochodów z beneficjów, z roku 1554 dnia 12 miesiąca lutego uczynionego, dziesięciny z pól mieszkańców Proszowic i Dworu Królewskiego (Curia Regalis) i młyna zwanego Grano "excrescentes", Jaśnie Oświecony Prepozyt proszowicki, i Prokurator Uniwersytetu Studium Generalnego Krakowskiego sprzedają po uczciwej cenie, i pieniądze między Prepozyta miejsca, i Lektorów Wyższego i Niższego Kolegiów Studium Generalnego Krakowskiego są dzielone.
W tym kościele są słudzy (ministri), a mianowicie: organista, kantor, nauczyciel scholi (magister scholae) i dwaj dzwonnicy, którym płaci Jaśnie Oświecony Prepozyt.
Wsie do parafii należące: Pierwsze miasto Proszowice. Także wsie Opatkowice, Klimontów, Kowary, Szczytniki, Gniazdowice, Laganów (Łaganów), Jakubowice, Górka, Stągniewice i Makocice. Osób do spowiedzi wielkanocnej zliczonych jest 1763, którzy wszyscy tego roku byli rozgrzeszeni.
***
Źródło:
https://sdm.upjp2.edu.pl/obiekty-archiwalne/acta-visitationis-decanatus-proszoviensis-et-vitoviensis-vigore-instrumenti-delegationis-a-r-d-andrea-stanislao-kostka-in-zaluskie-zaluski-episcopo-cracoviensi-duce-severiae-emanati-in-persona-r-d-mathiae-josephi-a-lubna-lubinski-canonici-cathedralis-et-consistorii-generalis-cracoviensis-iudicis-surrogati-praepositi-ressoviensis-a-d-1747-factae
tagi: parafia proszowicka
|
Trzy-Krainy |
| 13 grudnia 2023 07:52 |