W Łatgalii i na jej progu.
W Łatgalii i na jej progu.
W Vidzeme na progu Łatgalii
Vidzeme (dawniej Inflanty Szwedzkie) od Łatgalii (dawniej Inflanty Polskie) oddziela pas lasów (szczególnie po stronie Vidzeme), bagien, rzek i największe na Łotwie jezioro Łuban (Lubans). To pogranicze dobrze ilustruje mapa występowania łosi w szt./1000 ha.
Skaitļi un fakti (vmd.gov.lv) – łosie na Łotwie
Ten tekst, oczywiście, nie będzie o łosiach, z wyjątkiem tej uwagi, że jak jest się za kierownicą, to tam, w tych okolicach, trzeba bardzo uważać na te zwierzęta, gdyż po prostu jest ich dużo i nieraz przecinają szosę w najmniej odpowiednim momencie.
Zapraszam do odwiedzenia kilku kościołów w Vidzeme, niejako na progu Łatgalii.
Do kościoła w Aluksne wybrałem się po raz pierwszy w październiku 2012 roku, gdyż odbywały tam dni młodzieży katolickiej. Jedną z konferencji wygłosił pewien ksiądz z Polski, który dopiero przybył na Łotwę, dlatego ktoś na bieżąco tłumaczył na język łotewski.
W 1284 roku został zbudowany drewniany zamek Marienburg należący do Zakonu Kawalerów Mieczowych. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego podaje: Marienburg (niem.) zamek na wyspie marienburskiego jeziora w powiecie Walk, guberni ryskiej. Wzniósł go w 1341 roku mistrz zakonny Burchard von Drayleven [T.K. zamek drewniany rozebrano, a postawiono murowany]. Rezydował tu osobny komtur. W 1390 roku spalił ten zamek Witold. Roku 1702, gdy Szeremetjew zamek ten zdobywał, artylerzysta Wulf wysadził go w powietrze.
W latach 1561-1629 Marienburg należał do Rzeczypospolitej. Polska wikipedia podaje: Szwedzki generał gubernator Juhan Schitte Hinweise przeprowadził reformę Kościoła Luterańskiego. Dało to podstawę do podjęcia prac przez pastora Ernsta Gluecka. Ernst Glueck w Marienburgu w 1683 roku założył pierwszą szkołę, w której nauczano w języku łotewskim. Glueck w roku 1689 przetłumaczył Pismo święte na język łotewski (Biblia Gluecka), a w roku 1694 Biblia ta została upowszechniona na terytorium współczesnej Łotwy.
Muzeum Biblii powstało w Aluksne w roku 1990, w budynku wybudowanym po 1908 roku. Muzeum przypomina zasługi pastora Gluecka dla rozwoju języka łotewskiego. Zgromadzone tu eksponaty ukazują najstarsze formy tego języka”. Gdy Szeremietiew zdobył Marienburg w 1702 roku, wówczas pastor Glueck wraz z rodziną oraz Marta Skowrońska, późniejsza caryca Katarzyna I, wywiezieni zostali do Moskwy.
O Marienburg zahaczyła też wyprawa Krzysztofa Radziwiła „Pioruna” zimą 1579 roku
Państwo łotewskie, które w Rydze proklamowało niepodległość 18 listopada 1918 roku, zmieniło nazwę miejscowości właśnie na Aluksne (podobnie jak niedaleki Maryenhauz stał się Vilaką).
Kilka słów o kościele rzymskokatolickim w Aluksne. Odwiedzałem go parę razy i jednocześnie wpadałem na herbatkę japońską do wówczas posługującego tutaj księdza z Polski, który wcześniej był misjonarzem w różnych krajach w Azji i Europie i poznał tamtejsze trudne języki. Za wikipedią łotewską: Kościół rzymskokatolicki pw. św. Bonifacego w Aluksne jest kościołem parafialnym. (…) W 2001 roku budynek poświęcił abp metropolita Jan Pujats. Do tego czasu nabożeństwa odbywały się w pomieszczeniach różnych instytucji i w domach prywatnych.
W kościele znajduje się m. in. obraz św. Bonifacego, biskupa i męczennika, nazywanego w krajach języka niemieckiego apostołem Niemiec, pewnie z tej racji, że jest on patronem organizacji niemieckich katolików „Bonifatium Werk”, która uczestniczyła w finansowaniu budowy kościoła.
Portal Alūksniešiem.lv dnia 29 czerwca 2021 roku zamieścił następującą informację (fragmenty): Aluksnieński kościół rzymskokatolicki pw. św. Bonifacego 15 lipca będzie obchodził jubileusz dwudziestolecia i jubileusz ten łączy się z całkowitą przebudową wnętrza kościoła. Wczoraj, 28 czerwca, na cześć tego wydarzenia była celebrowana Msza święta, w której uczestniczył także (…) ryski arcybiskup metropolita Zbigniew Stankiewicz.
Przebudowę wnętrza kościoła przeprowadzili uczniowie (…) ryskiego Technikum Sztuki i Mediów, co było ich pracą dyplomową pod kierunkiem Arvida Verzy.
Alūksnes katoļu baznīca — Vikipēdija (wikipedia.org)
Alūksne – Wikipedia, wolna encyklopedia
Alūksnes katoļu baznīca — Vikipēdija (wikipedia.org)
Kilkadziesiąt kilometrów na południe od Aluksne znajduje się miasto Gulbene (miasta te połączone są 33 km kolejką wąskotorową – po łotewsku šaursliežu dzelzceļš). Pierwsze wzmianki o osadzie w tym miejscu pochodzą z XIII wieku. Wikipedia polska podaje, że w 1244 roku był tam niewielki zamek podlegający arcybiskupowi ryskiemu. W 1340 roku zbudowano z solidnych kamieni kolejny zamek. W latach 1561-1629 miejscowość ta, zwana Schwanenburg (w jęz. polskim Szwanenburg bądź Szwanbork) wchodziła w skład Rzeczypospolitej. W roku 1588 król Polski Stefan Batory nadał go (razem ze starostwem marienburskim) Olbrachtowi Łaskiemu.
W pierwszej połowie XIX wieku rodzina von Wolff, pochodząca ze Śląska, zbudowała dwa zespoły pałacowe, czyli biały i czerwony pałac. Obecnie są one, wraz z parkiem, częściowo używane, bądź odnawiane. Zespół „Vecgulbenes muiża” należy do Elmarsa Pitury, który z pochodzenia jest Polakiem.
Z Gulbene pochodzi obecny ryski biskup pomocniczy Andris Kravalis (i jego dwaj bracia kapłani), a z nieodległej wsi Lejasciems sam arcybiskup metropolita ryski Zbigniew Stankiewicz. Jest Polakiem. Pochodzi z rodziny, gdzie w domu mówi się po polsku, a mama mówiła na niego Zbyszek.
W Wikipedii polskiej czytamy, że parafia katolicka pw. ‘Przenajświętszego Sakramentu’ w Gulbene jeszcze przed II wojną światową posiadała niewielką kaplicę. W latach 1996-1998 wybudowano tu nowy, okazały kościół z dwiema wieżami (24 m wys.) od fasady. Kościół zaprojektowała architekt Gunta Graudupe. W kościele są trzy ołtarze, w ołtarzu bocznym znajduje się obraz MB Agłońskiej. (…) Organy znajdujące się w kościele wykonane zostały około 200 lat temu w Austrii. Kościół był [dedykowany] 19 grudnia 1998 roku przez abpa Jana Pujata. Świątynia ta służy katolikom z miasta i okręgu Gulbene.
Kościół może pomieścić 800 ludzi, w tym 200 w ławkach. Miałem zaszczyt głosić w tym kościele czterodniowe rekolekcje (16-19 marca 2018 r.) o Bożym Miłosierdziu, w ramach pielgrzymki po parafiach Łotwy obrazu Jezusa Miłosiernego i relikwii św. Siostry Faustyny Kowalskiej, w celu rozkrzewiania tegoż kultu. Inicjatorem był abp Zbigniew Stankiewicz i to głównie na terenie jego diecezji odbywała się ta peregrynacja, choć i w niektórych parafiach pozostałych trzech diecezji proboszczowie skorzystali z tej okazji i przychylności swoich biskupów. Zresztą w kościele tym gościłem wielokrotnie (zawsze serdecznie przyjęty i nakarmiony) i czasami zastępowałem proboszczów, którymi najczęściej bywają księża z Polski. Bardzo dobrze, że Księża Biskupi w Polsce wysyłają swoich kapłanów na misje.
Z zapisków misyjnych. 20.03.2018 roku. „Z rana do Gulbene przyjechał z szoferem proboszcz trzech parafii (Baltinava, Skilbeni i Tilża), wziął obraz Jezusa Miłosiernego, relikwie świętej Siostry Faustyny, obrazki i folderki, i tak peregrynacja Bożego Miłosierdzia przeniosła się na kilka dni do Łatgalii. Niech Bóg błogosławi!”
Nazwa Gulbene pochodzi od słowa gulbis – łabędź. Ciekawie też nazywają się rzeki w Gulbene: Krustalīce (od słowa krusts – krzyż; nazywana jest też Kristalīce, co w tłumaczeniu byłoby „Kryształka”) i wpadająca do niej Asarupe, czyli „Rzeka Łzawa” albo „Rzeka Łez”.
Gulbenes - Alūksnes bānītis | Latvia Travel
Gulbene — Vikipēdija (wikipedia.org) – pałac biały
Gulbene — Vikipēdija (wikipedia.org) – pałac czerwony
Gulbene – Wikipedia, wolna encyklopedia
Gulbenes Vissvētākā Sakramenta Romas katoļu baznīca | Atklāj Gulbeni no jauna! (visitgulbene.lv)
Na południe od Gulbene znajduje się miasto Cesvaine. W Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego miejscowość ta pod nazwą Sesswegen jest wspominana przy okazji wyprawy Aleksandra Gąsiewskiego na Inflanty w 1626 roku, jako odpowiedzi na agresję Gustawa Adolfa przeciw Polsce w Inflantach w 1625 roku. Pan Gąsiewski odzyskał dla Polski zarówno Dyneburg, jak i zamki Berzonen, Krzyżborg i Sesswegen.
Pierwszy raz w źródłach pisanych Cesvaine (po łacinie ‘urbs Zcessowe’) jest wspomniane w 1209 roku w umowie między biskupem ryskim a Visvaldem, władcą Jersiki. W 1420 roku na miejscu drewnianego był już zamek murowany. W latach 1890-1897 obok ruin średniowiecznego zamku baron von Wulff wzniósł zamek łowiecki.
O kościele katolickim w Cesvaine. Parafia została założona w 1990 roku. Od 10 lipca regularnie odprawiały się Msze święte, a w pierwszej uczestniczyło 29 ludzi. Jedna osoba została ochrzczona. Ponieważ wiernych na Msze święte przybywało coraz więcej, przeniesiono się do czytelni biblioteki dziecięcej, a potem do Sali bankietowej zamku Wulffów. Parafia otrzymała kawałek ziemi na skraju miasta. Projekt kościoła przygotowała Gunta Graudupe (nazwisko tłumaczy się następująco: grauds – ziarno, upe – rzeka, więc „Rzeka Ziarnista” albo „Rzeka Ziaren”), pochodząca stąd i która też tutaj ukończyła szkołę średnią. Kościół wzniesiono w ciągu roku, a dokładnie od 13 maja 1996 roku do 13 lipca 1997 roku. Dedykował go Niepokalanemu Sercu NMP ówczesny abp ryski Jan Pujats.
Z zapisków misyjnych. 5.08.2018 roku. Wielkie dzięki gospodarzom szkoły w Cesvaine, którzy nas dzisiaj przyjęli na nocleg. Wielkie dzięki ks. Andrejowi, proboszczowi katolickiej parafii w Cesvaine, który nas serdecznie zaprosił do kościoła, gdzie mieliśmy nieszpory, a jutro będzie Msza święta. Bóg zapłać wspólnocie FZŚ, która nas nakarmiła i jutro też o nas się zatroszczy. Spotkanie w radości franciszkańskiej. Taki mały Asyż w Cesvaine. Bogu dzięki!
Cesvaine — Vikipēdija (wikipedia.org) – zamek łowiecki
Cesvaines draudze | Vēsture (cesvainesbaznica.lv)
Dalej na południe, w odległości mniejszej niż 15 km od Cesvaine, znajduje się miasto Madona [czyt.: madłona, akcent na pierwszą sylabę]. Nazwa pochodzi od majątku Birże (po niem. ‘Madohn, Modohn’), na którego ziemi zbudowano stację kolejową ‘Madona’ w 1903 roku. Wokół stacji zaczęła rozwijać się osada, a potem miasteczko, obecnie siedmiotysięczne, które robi wrażenie bardzo zadbanego.
Kościół katolicki pw. Chrystusa Króla został zbudowany w 1934 roku. O wszystko bardzo się starał - jak czytamy na stronie internetowej parafii w Madonie - proboszcz parafii w Borchowie (Barkava) Michał Dukalski. On sam ofiarował na budowę sumę 7830 łatów, biskup piński Łoziński 3000 łatów, pozostałą sumę ofiarowali parafianie z Barkavy. 19 marca 1934 roku bp Józef Rancans dedykował budynek kościoła. Kościół jest niewielki, murowany, ma 11 m długości i niecałe 8 m szerokości. W 1934 roku parafia liczyła tylko 250 wiernych, ale wielu innych rozsianych było w okolicznych ponad 20 gminach. W 1975 roku parafia liczyła 900 wiernych, przy czym na niedzielnych Mszach świętych było ok. 60 osób, a w wielkie święta ok. 200 osób. W 1995 roku parafia liczyła 2100 wiernych. W 1968 roku wśród wiernych 90% stanowili Łotysze, a 10% Polacy.
Od wielu lat w centrum miasta znajduje się malutka kaplica całodobowej adoracji Najświętszego Sakramentu. Funkcjonowanie tej kaplicy to ewenement w skali całej Łotwy.
Także i do tego kościoła dotarła peregrynacja Bożego Miłosierdzia (rekolekcje 9-11 kwietnia 2018 roku).
Krótki czas, na zaproszenie władz miejskich, w mieście przebywały dwie siostry zakonne z Polski. W powoli tworzonym ośrodku zajmowały się pomocą kobietom, które miały problemy z prowadzeniem życia rodzinnego. Jednak ta misja po jakimś czasie zakończyła się. Może dlatego, że władze planowały przenosiny ośrodka poza miasto, a wówczas siostry nie miały by jak uczestniczyć codziennie we Mszy świętej? A to przecież jest najważniejsze.
Młodzież, która w 2013 roku nagle odwiedziła mnie w Vilace i ciężko pracowała na parafii ze trzy dni, pojechała potem do Madony. A oto ich radosne notki:
Pogorzelisko w Madonie | europewaits
Niedaleko od Madony (43 km) leży miejscowość Ergli (Ērgļi). Znajduje się tam kościół katolicki pw. Krzyża Świętego. W 1938 roku została ustanowiona parafia katolicka, która po dwóch latach przestała istnieć, a została niejako wskrzeszona w 1988 roku.
19 lipca 1998 roku abp Jan Pujats dedykował tu kościół. Sam budynek ma ciekawą historię. Wzniesiony w latach 1950-tych mieścił w sobie sąd. W latach 60-tych – pogotowie ratunkowe, potem – przychodnię. Miejscowe władze w latach 90-tych ofiarowały budynek Kościołowi. Po niezbędnych pracach remontowych, jak wyrzucenie wielu ścian działowych, podniesienie o 2 metry sufitu, wymiana dachu itp. przystosowano budynek do stania się kościołem. „Jest to jedyny kościół w Ergli, ale ósmy kościół katolicki dedykowany w ciągu ostatniego roku w Vidzeme” (czasopismo „Laiks” 05.09.1998).
Ērgļu Svētā Krusta Romas katoļu baznīca - Ērgļu katoļu baznīca - redzet.eu
W Łatgalii od „krzyża miłości” do krzyża w Agłonie, czyli wzdłuż Petersbursko-Warszawskiej Drogi Żelaznej.
Na zdjęciach:
Malnavas Rožukroņa Dievmātes Romas katoļu baznīca - Kārsavas baznīcas - redzet.eu
i Malnavas Rožukroņa Dievmātes Romas katoļu baznīca - Kārsavas baznīcas - redzet.eu
można zobaczyć stary i nowy kościół pw. wezwaniem Matki Bożej Różańcowej w Karsawie. Widać też na pierwszym planie jasny krzyż. Dla wiernych jest to zwyczajny krzyż, a dla pewnego Francuza, który miał go ponoć ufundować, to „krzyż miłości” skierowany ku Rosji (blisko jest granica) i który ma tę Rosję „powstrzymywać”.
Malnavas baznīca — Vikipēdija (wikipedia.org) – „krzyż miłości”
Zanim powstała Karsawa, najważniejszym był tutaj majątek Małnów, po łotewsku Malnava, jak podaje Słownik Geograficzny, to własność dawna Szadurskich, dziś Juliusza von der Ropp, 10410 dziesięcin obszaru; tu jest kościół [drewniany, wzniesiony w 1741 roku] pod wezwaniem Jezusa Chrystusa i N. Maryi P. Różańcowej 1762 [w innych miejscach podany 1763 rok, czyli rok dedykacji kościoła] roku fundacji Franciszka Xawerego Szadurskiego; parafian 3839 dusz. Fundator ofiarował kościołowi ziemię oraz 700 talarów, aby z tego byli utrzymywani misjonarze. Król Polski August III w 1744 roku zatwierdził to.
Przy kościele (starym i nowym) pozostała nazwa „kościół małnowski”, po łotewsku „Malnavas baznica”. To trzymanie się starej nazwy jest często spotykane na Łotwie. Tak stało się i tutaj, gdy Małnów został wchłonięty przez Karsawę (Korsawę, Korsówkę), rosnącą przy stacji kolei żelaznej Warszawa-Petersburg.
W 1930 roku parafia należała do najliczniejszych (9000 wiernych) w Łatgalii. Dlatego postanowiono zbudować nowy większy kościół. Projekt wzorował się na przykładzie świątyń w stylu jezuickiego baroku, na planie krzyża z kopułą po środku. Kamień węgielny wmurowano w 1932 roku i rozpoczęto budowę. Niestety, wojna przerwała budowę w 1940 roku, a okupanci zabrali zgromadzone materiały budowlane. Ściany wyprowadzone powyżej dolnych okien czekały ponad 50 lat na ciąg dalszy budowy, której w 1995 roku podjął się ks. Józef Aglonietis. Prace przy budowie kościoła zakończyły się w 2003 roku, nie oddalając się zasadniczo, jak podaje łotewska wikipedia, od pierwotnego projektu. Kościół jest bardzo duży, ma 48 m długości, 31 m szerokości, a wysokość kopuły wewnątrz kościoła liczy 34 m.
Na przełomie 2002/2003 roku uczniowie ryskiej Szkoły Rzemieślniczej wykonali swoją pracę dyplomową pod kierunkiem Arvida Verzy; bez wynagrodzenia zaprojektowali, wykonali i ofiarowali miastu Karsawie i parafii kompletne wyposażenie wnętrza świątyni. W sumie pięć lat trwały prace, które umiejętnie połączyły elementy stylu romańskiego, gotyckiego i barokowego. Wszystko było wykonywane rękami 16-18 letnich uczniów.
Kolejny proboszcz, po śp. ks. Józefie, rozpoczął niedawno budowę plebanii.
Z zapisków misyjnych. Czerwiec 2014 roku. W ramach przygotowań do pierwszej pieszej pielgrzymki Vilaka-Agłona odwiedziliśmy Karsawę. Ksiądz proboszcz Józef przyjął nas serdecznie i pokazał nam stary i nowy kościół. Powiedział, że będzie czekał na naszą grupę w sierpniu.
9/10 sierpnia 2014 roku. Ksiądz proboszcz i parafianie z radością nakarmili naszą małą siedmioosobową grupę pielgrzymów. Po Mszy świętej na drugi dzień także gościnnie przyjęli i nakarmili. Pielgrzymi modlą się także za władze miasta, które przyjęły grupę w domu kultury.
10.08.2015 roku. Pielgrzymi uczestniczyli we Mszy świętej razem z parafianami w nowym kościele w Karsawie. Potem śniadanie i do przodu. Wielkie dzięki Księdzu Proboszczowi, pracownikom domu ludowego i wszystkim mieszkańcom za gościnność.
Ja przyjechałem do grupy po 12.00. Najpierw zostawiłem samochód przy szkole w Adamowej, a dzięki dyrektorowi szkoły i nauczycielowi muzyki, zostałem szybko podrzucony do grupy. Grupa liczyła już 18 osób, a jeszcze kolejne miały się dołączać. Szosą ciągle jeżdżą wielkie ciągniki z przyczepami, którymi wożą ziarno do Rezekne. Czas żniwa.
Dzisiaj był najdłuższy odcinek i nawet ja przeszedłem z grupą 26 kilometrów. Dlatego było dużo czasu na modlitwę, różaniec, czytanie Ewangelii, katechizmu… Tak się złożyło, że posiłek jedliśmy w tym samym miejscu, co rok temu, na łączce przy bocznej drodze, o czym oczywiście rodzina misjonarzy, odpowiedzialna w tym roku za logistykę i robienie posiłków, wiedzieć nie mogła.
W adamowskiej szkole przyjęto nas serdecznie, jak i rok wcześniej, solidnie nakarmiono, a po nieszporach i komplecie prawie wszyscy udali się na spoczynek. Natomiast ja i trzy uczestniczki – wg planu – wracaliśmy do Vilaki, prawie 100 km.
Malnavas baznīca — Vikipēdija (wikipedia.org) – kościół drewniany, wnętrze
Malnavas baznīca — Vikipēdija (wikipedia.org) – nowy kościół
Baznīcas interjers | Malnavas Rožukroņa Dievmātes Romas katoļu draudze Kārsavā (archive.org) – wnętrze nowego kościoła
Kārsavas katoļu baznīca aicina palīdzēt | Kārsava (karsava.lv) – budowa plebanii
W Słowniku Geograficznym możemy przeczytać o sytuacji Kościoła w Rzeżycy (łotew. Rezekne) i dokoła niej: Miasto posiada obecnie (1884 r.) (…) 10580 mieszkańców. Podług wyznań: 618 prawosławnych, 810 katolików, (…) 7336 żydów (…). Katolicy mają tu obszerny kościół drewniany, założony w 1685 roku założony przez Franciszka Bielińskiego, starostę malborskiego. Ze starego murowanego z 1285 roku śladów już wtedy nie zostało po zniszczeniu w 1557 roku; potem, na jego miejscu, za Stefana Batorego, stanął drewniany kościółek, który trwał tylko lat kilkadziesiąt. Teraźniejszy, wzniesiony w 1685 roku pw. Serca Jezusowego, w pierwszych latach istnienia ledwo się mógł utrzymać. W sprawozdaniu biskupa inflanckiego Krzysztofa Szembeka z 1715 roku podano, że Inflanty polskie posiadały sześć parafialnych kościołów ze stałą fundacją. Kościół rzeżycki miał fundację na jednego kapłana niemal wystarczającą, brakło tylko wikarych do obsługiwania obszernej, bo dwunastomilowej parafii, dlatego więc Szembek sprowadza do Rzeżycy wikarego aż ze Śląska. Sprawozdanie o stanie diecezji inflanckiej za biskupa Puzyny z 1749 roku wylicza już osiem kościołów, z których każdy miał stałą fundację, a 11 nie mających stałych funduszów. Według tej relacji kościół rzeżycki trzecie zajmował miejsce, a obszerną parafię obsługuje już kilku wikariuszów i proboszcz. (…) Rzeżyca pozostaje dotąd stolicą dekanatu rzeżycko-raznieńskiego (decanatus Rositensis ad Rasnam), który obejmuje po części bardzo rozległych parafii. (…) Parafia katolicka ma 5000 wiernych. (…) Najlepiej zabudowaną ulicą miasta jest Wielka, na której się wznosi kościół katolicki.
Z zapisków misyjnych. 11 sierpnia 2015 roku. Po porannej Mszy świętej w Vilace pojechaliśmy do pielgrzymów. Spotkaliśmy ich już w Rezekne i moi pasażerowie dołączyli się do grupy. Ja natomiast poczekałem na wszystkich przy kościele. Dziś, podobnie jak rok temu, z wielką serdecznością przyjęli nas księża marianie i u nich w kościele pw. Matki Bożej Bolesnej odprawialiśmy Mszę świętą. Intencją główną była modlitwa za małżeństwo, które właśnie przed czternastu laty połączyło się nierozerwalnym węzłem sakramentalnym. Byli oni obecni i również kilka kolejnych godzin spędzili z pielgrzymami.
Na stronie internetowej księży marianów na Łotwie została opisana historia kościoła pw. MB Bolesnej. Otóż, pani Ludwika Wojciechowska, siostra proboszcza w Drycanach ks. Józefa Wojciechowskiego, w 1934 roku swoim testamentem ofiarowała marianom swoją posiadłość w Rezekne. W latach 1935-1939 trwały prace budowlane. W 1937 roku poświęcił kościół ks. Benedykt Skrinda MIC.
Ofiarowane terytorium zostało zagospodarowane już wcześniej, gdyż tutaj w 1932 roku ustanowiono drugi klasztor marianów na Łotwie. Przy domie zakonnym założono drukarnię i wydawnictwo.
Gdy Łotwa straciła niepodległość, zakonnicy zostali wyrzuceni z klasztoru, który nowa władza zamieniła na siedem mieszkań, a drukarnię na państwowe archiwum. Kościół został zamknięty i zdemolowany. By kościół uratować powołano parafię i proboszcza, a marianie po cichu znów zaczęli obsługiwać świątynię od 1982 roku przez to, że jednego z nich biskup mianował proboszczem.
Po odzyskaniu niepodległości marianom udało się odzyskać swoją własność, jak również wykupić budynki, które władza postawiła na ich ziemi. Konieczny także był kapitalny remont wszystkich budynków.
Ciekawostka: warto zwrócić uwagę na okna. Projektował je w latach budowy kościoła pewien uczeń gimnazjum, który później wstąpił do zgromadzenia księży marianów.
Rēzeknes Sāpju Dievmātes baznīca (eks.lv)
Tēvu Mariāņu Kongregācija - Rēzekne (mariani.lv)
Rēzeknes Sāpju Dievmātes baznīca — Vikipēdija (wikipedia.org) – II poł. lat 1930-tych
Rēzeknes Sāpju Dievmātes baznīca — Vikipēdija (wikipedia.org) - okna
Na portalu rezekne.lv można przeczytać krótką historię kościoła, a obecnie katedry diecezji Rezekne-Aglona. Wojewoda krakowski Bieliński wzniósł w 1685 roku na jednym ze wzgórz drewniany kościół, który w 1887 roku w czasie burzy spłonął. Już w następnym roku zaczęto wznosić z czerwonej cegły kościół o dwóch wieżach, wg projektu inż. Floriana Wyganowskiego, pochodzącego spod Grodna. Poświęcenie kościoła odbyło się w 1904 roku.
Ołtarz główny poświęcony jest Sercu Pana Jezusa. Ołtarz boczny z lewej strony – Matce Bożej z Lourdes. Ołtarz boczny z prawej strony – Bożemu Miłosierdziu.
Od 1995 roku kościół Serca Jezusowego, decyzją św. Jana Pawła II, jest katedrą biskupa diecezji Rezekne-Aglona.
Vissvētākās Jēzus sirds Romas katoļu katedrāle – Rēzekne – pilsēta Latgales sirdī (rezekne.lv) - katedra
30 maja 2021 roku, w uroczystość Świętej Trójcy, został poświęcony kościół Miłosierdzia Bożego, trzeci obecnie kościół katolicki w Rezekne.
R-Adiecēze (radieceze.lv) – zdjęcia z budowy kościoła Miłosierdzia Bożego
Kolejnym kościołem na drodze do sanktuarium w Agłonie jest kościół rezentowski (Rozentovas baznica) w miejscowości Malta. Nazwę swą wziął od majątku Rezentów, który w XIX wieku należał do rodziny Bohomolców. Słownik Geograficzny podaje, że lud tutejszy czysto łotewski, rzymskokatolicki; kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego ufundowany w 1770 roku przez Antoniego Falkerzamba. Wikipedia łotewska podaje spis wszystkich księży proboszczów parafii od 1837 roku, oczywiście w wersji pisowni łotewskiej.
Kościółek początkowo był niewielki, dlatego dwa razy został przedłużony, co da się zauważyć we wnętrzu kościoła. Na uwagę zasługują bardzo stare feretrony z obrazami Trójcy Świętej, Matki Bożej Szkaplerznej i Matki Bożej Częstochowskiej.
Rozentovas Sv. Krusta Pagodināšanas baznīca (archive.org)
Rozentovas baznīca — Vikipēdija (wikipedia.org)
Pierwszy drewniany kościół został w Feimanach zbudowany jeszcze przed reformacją. Gdy rodzina Korfów przeszła na luteranizm, również kościół im został oddany. Dopiero w 1708 roku budynek wrócił do Kościoła Katolickiego i zaczęli w nim posługiwać księża jezuici.
Za ks. proboszcza Skringaiły zbudowano (w latach 1756-1760) obecny kościół, a w 1760 roku biskup pomocniczy inflancki Franciszek Kazimierz Dowgiałło Zawisza (1744-1766 rok) dedykował go ku czci św. Jana Chrzciciela.
Kościół posiada dwie wieże. Obok zaś znajduje się kamienna kaplica, która kiedyś służyła do udzielania Sakramentu Chrztu dzieciom. Dzwonnica na piętrze posiada cztery dzwony, a na parterze ma wrota służące dawniej za wejście na cmentarzyk kościelny. Praktycznie każdy stary budynek jest pomnikiem architektury o znaczeniu państwowym lub lokalnym, podobnie i we wnętrzu kościoła są zachowane rzeczy służące do kultu od XVIII i XIX wieku.
Dodam jeszcze, gdyż o tym nie piszą, że przy kościele znajduje się stara plebania, w której raz z grupą nocowałem (2014 rok). Gdy zejdzie się na nocleg kilka grup pielgrzymów, to nocuje się prawie wszędzie, także w kościele na starej osiemnastowiecznej drewnianej podłodze, w dzwonnicy, czy w namiotach wokół kościoła. Za kościołem znajduje się „melnais pirts”, czyli czarna sauna. Przed głównym wejściem na teren kościelny, po drugiej stronie drogi, jest również stara studnia, z której czerpie się smaczną wodę. Lepiej nie pić od razu, gdyż jest bardzo zimna.
Z zapisków misyjnych. 12 sierpnia 2015 roku. Tego dnia udało mi się iść 13 km – z Feimanów, gdzie przy kościele zostawiłem samochód, ku pielgrzymom, i drugie tyle razem z grupą do Feimanów. Najpierw odprawiliśmy Mszę świętą z nieszporami, a potem zjedliśmy kolację. A następnie, już po zmroku, wracałem powoli dwie i pół godziny, by z rana po Mszy świętej znów jechać do pielgrzymów, dojść z nimi (walcząc ze zmęczeniem) do sanktuarium w Agłonie (przed bazyliką, na środku placu, znajduje się kapliczka z rzeźbą Ukrzyżowanego; to jest ten krzyż agłoński, przy którym każdy pielgrzym nieraz się modlił), pomodlić się przed Najświętszym Sakramentem, cudownym obrazem Matki Bożej Agłońskiej i wrócić do Vilaki. Po kilku dniach znów przyjechaliśmy do Agłony autobusem z pielgrzymką dzieci, lecz ostatnie kilometry przeszliśmy pieszo, niosąc na czele krzyż.
Feimaņi — Vikipēdija (wikipedia.org)
Feimaņu baznīca — Vikipēdija (wikipedia.org)
Feimaņu (Jāņa Kristītāja) Romas katoļu baznīca - Rēzeknes Novads (rezeknesnovads.lv)
5805. Feimaņu katoļu baznīca | Mantojums
Zudusī Latvija - Feimaņu katoļu baznīca (zudusilatvija.lv)
Na koniec jeszcze jeden kościół, w którym raz tylko byłem w ramach pieszej pielgrzymki w 2012 roku. Kiedy podczas Adoracji Najświętszego Sakramentu pewien ksiądz prowadził rozważania dla swojej łatgalskiej grupy, weszła moja grupa z Rygi i okolic, ksiądz, spostrzegłszy to, pokornie i płynnie przeszedł z łatgalskiego na łotewski, bo inaczej ci nowi prawie niczego by nie zrozumieli.
W Słowniku Geograficznym czytamy, że Pusza jest własnością Szadurskich, posiada kościół parafialny pw. Trójcy Świętej, zbudowany w 1743 roku przez Jana Antoniego Szadurskiego; parafian liczy 2388.
Kościół budowany był z bali ociosywanych siekierą. Od początku kościół obsługiwali księża jezuici, którzy utworzyli tutaj swoją misję, zwaną „misją Szadurskiego”. Gdy carskie ministerstwo wojny kupiło posiadłość jezuicką w Duneburgu, wtedy, to jest w 1811 roku, również jezuici z Dyneburga przenieśli się do małej Puszy, wraz z nowicjatem i kolegium. Misja w Dagdzie także podlegała misji puszańskiej, co wskazuje na rolę tej ostatniej. Niestety, w 1820 roku jezuici zostali z Puszy wygnani i ich misja przestała istnieć. Jedynie w katakumbach pod kościołem pochowani są jezuici, którzy umarli w ciągu tych prawie 80 lat posługiwania tego zakonu w Puszy.
Organy oraz trzy XVIII-wieczne ołtarze są zaklasyfikowane jako dzieła sztuki o znaczeniu państwowym.
Na terenie parafii położonych jest 9 cmentarzy. Jeden z nich ma taką swojską nazwę Zascenku kapseta, czyli cmentarz Zaściankowy.
Pušas baznīca — Vikipēdija (wikipedia.org)
Pušas Vissvētās Trīsvienības Romas katoļu baznīca - Rēzeknes Novads (rezeknesnovads.lv)
Pušas Vissvētās Trīsvienības Romas katoļu baznīca (celotajs.lv)
Puša — Vikipēdija (wikipedia.org)
- ćwierć wieku temu abp ryski Jan Pujats powiedział, że na Łotwie jest Kościół Katolicki dzięki polskim księżom.
Pozostałe notki o Inflantach Polskich:
Sierpień 2017 na łatgalskiej dominikanie
Północne Inflanty Polskie, czyli zielone latorośle Kościoła.
Genowefa Logina - pani kościelna w parafii pw. Serca Jezusa w Vilace.
tagi: łatgalia inflanty polskie kościół na łotwie
|
Trzy-Krainy |
| 1 lutego 2022 12:01 |
Komentarze:
|
|
pink-panther @Trzy-Krainy |
| 1 lutego 2022 16:24 |
Wielkie dzięki za opis historyczny tej krainy oraz za wspaniałe opowieści. Jestem w połowie notki i zupełnie zauroczyły mnie dwa linki do opowieści jakichś młodocianych pielgrzymów z Polski, którzy mieli tam bardzo sympatyczne przygody.
Kiedy tak czytam tę notkę, to cieszy mnie bardzo , że te 3 państwa weszły w skład Unii Europejskiej i dzięki temu, kroczek po kroczku, ziarnko-do-ziarnka, można tam odbudowywać wiarę katolicką. Nie jest to z pewnością łatwe, ale komunizm trwał tam stosunkowo krótko, więc nie zniszczył w ludziach cennych właściwości: pracowitości, szacunku dla pracy i drugiego człowieka, ofiarności i życzliwości. To wspaniały fundament, na którym można dalej budować.
A historia tych okolic i polskie w niej ślady - wprost wspaniałe. Oczywiście Niemcy pojawili się tam w sposób bardziej zorganizowany i z większą ilością kasy a zwłaszcza z nakreślonym z góry planem, ale to nie ma znaczenia.
Jak na polskie warunki jest to mały skrawek ziemi ale z wielką historią. Idę czytać dalej.:))) Szczęść Boże.
|
|
Trzy-Krainy @pink-panther 1 lutego 2022 16:24 |
| 1 lutego 2022 18:25 |
Bóg zapłać.
Ci młodzi ludzie to napewno mają bardzo dobry i szeroki ogląd sytuacji w poszczególnych państwach, które odwiedzili (jeżdżąc autostopem) i poznawali od kuchni, szczególnie od kuchni parafii katolickich, którym pomagali wykonując przez 2-3 dni, a może i dłużej, jakieś ciężkie fizyczne prace, co latami nie byłyby zrobione, gdyż proboszcz, czy siostry zakonne nie mieliby sił albo czasu. Można wejść na ich inne notki, czy obejrzeć zdjęcia.
Z misjami jest tak, że można jechać do kraju, o którym się prawie nic nie wie, nie zna się języka, i na miejscu uczyć się służyć miejscowym wiernym, ale też i nawiązywać relacje z przedstawicielami innych religii, czy ateistami, aby ich podprowadzać do prawdy, do Boga.
Czasem ksiądz przyjeżdża na misje i już są ludzie, którzy mu gorliwie pomagają w zamieszkaniu, w nauce języka, we wchodzeniu do różnych środowisk, w organizowaniu pielgrzymek, życia parafialnego.
Wydaje mi się, że wiedza o danym kraju i jego historii może byc bardzo pomocna, ale może powodować i pewne zgrzyty w relacjach z miejscowymi ludźmi, którzy całkiem inaczej postrzegają historię swego kraju, narodu, co jest rzeczą normalną i oczywistą. Nic jednak nie zastąpi spotkania z konkretną osobą, dostrzeżenia jej bogactwa, dochodzenia do prawdy, do Boga, jej nawracania się.
|
MarekBielany @Trzy-Krainy 1 lutego 2022 18:25 |
| 2 lutego 2022 22:40 |
Bóg płaci, ja serdecznie dziękuję.
|
|
Trzy-Krainy @MarekBielany 2 lutego 2022 22:40 |
| 3 lutego 2022 07:38 |
Proszę bardzo. I Bóg zapłać za dobre słowo.