Najpiękniejszą rzeczą w ludzkiej naturze, którą Bóg daje każdemu człowiekowi w chwili stwarzania każdego człowieka, jest sumienie. Sumienie jest tą właściwością ludzkiego rozumu duchowego, którą człowiek posługuje się, idąc za prawdą, a także wybierając dobro i odrzucając zło.

Chociaż sumienie można deprawować, a dzieje się to wówczas, gdy człowiek odrzuca prawdę i głosi kłamstwo, gdy odrzuca dobro i wybiera zło, to jednak samej podstawy sumienia nie można zniszczyć, dzięki czemu sumienie zawsze nakierowane jest na prawdę i dobro.

Konieczną sprawą jest więc formacja sumienia, by było prawe, czyli, by człowiek sięgał po zrozumiane prawdy i podejmował dobre decyzje, czyli by było nakierowane na Dobro Najwyższe, na samego Boga. Właściwe używanie sumienia i jego formacja ujawnia się w poszczególnych decyzjach, z których ma wynikać dobro mieszczące się na drodze ku Bogu. Należy zatem kierować się prawym sumieniem.

Sumienie nie jest czymś, czego można lub należy używać rzadko, czasem, w sytuacjach przymusu, ale zawsze. Wynika to z tego, że zawsze należy pracować duchowo, czyli myśląc – dochodzić do zrozumienia prawdy w każdej sprawie, i to z pomocą łaski Bożej, pamiętając o Bogu – pamiętać o prawdach objawionych, często przedstawionych przez Kościół w postaci prawd bezdyskusyjnych, dogmatów, pragnąc Boga – pełnić Jego wolę przez robienie dobrych uczynków, dobrych, gdyż wynikających z prawdy.

Sumienie zatem ma fundamentalne znaczenie w kształtowaniu całej natury człowieka, która jest bardzo dobra, przy czym kształtowanie nie oznacza nigdy zmiany natury, bo to jest niemożliwe, lecz oznacza upiększanie tego, co już w tej naturze jest. Szczególnie trzeba tutaj przywołać cnoty kardynalne, czyli takie sprawności, które czynią człowieka dobrym i jego dzieła również dobrymi. Spośród tych cnót roztropność, nazywana „auriga virtutum” - woźnicą cnót, towarzyszy sumieniu, by tym bardziej człowiek szedł za prawdą, by czynić dobro. Decyzje podjęte przez człowieka w jego prawym sumieniu, ujawniają się we wzroście pozostałych cnót kardynalnych, czyli sprawiedliwości, męstwa i umiarkowania, które towarzyszą ludzkiej wolnej woli po to, by decyzja podjęta w prawym sumieniu znalazła realizację w odpowiednich dobrych uczynkach.

Piękno człowieka, zarówno całej osoby ludzkiej, jak i natury człowieka, nigdy nie przeciwstawia się prawdzie i dobru, i to z jednej prostej przyczyny: piękno wynika z prawdy i dobra. Wyobrażanie sobie piękna jako czegoś powierzchownego, wynikającego ze spostrzeżeń zmysłowych, lecz bez pracy duchowej, bez modlitwy, bez zrozumienia prawdy, bez nakierowania na Dobro Najwyższe, jest pułapką zastawianą na człowieka, by odwrócił się od Pana Boga, a zwrócił się ku stworzeniu.

Jeśli ktoś chce być człowiekiem sumienia i je formować, nie może się nastawiać na to, że świat będzie go nagradzał laurowymi wieńcami. Wręcz przeciwnie, świat zawsze będzie się domagał nie kierowania się sumieniem, a nawet odrzucania go. Mamy jednak wielką pomoc od Pana Boga. Przejawia się ona zarówno w darach naturalnych (choćby cnotach czy prawie naturalnym), otrzymanych od Stworzyciela w chwili stworzenia, jak i darach nadprzyrodzonych (np. Cnotach Boskich), otrzymanych od Boga w chwili Chrztu świętego.

Sumienie jest też w samym centrum podmiotowości osoby ludzkiej, jej istnienia ponad wszelkimi stworzeniami w tym świecie widzialnym. Każdy człowiek ma sumienie. Dobre używanie sumienia albo złe używanie sumienia nie zmienia nic w fakcie, że człowiek jest osobą ludzką, jest podmiotem. Decyzje prowadzące do uczynków moralnie dobrych kierują człowieka do Boga, uświęcają człowieka. Decyzje przeciwne kierują człowieka w stronę złych duchów i przeciw samemu człowiekowi.

Można spotkać się z sytuacjami niezrozumienia, czym jest sumienie, i nawet do prób wpływania, np. poprzez opinie innych, na ludzi formujących swoje prawe sumienie, a nawet do prób podważania decydującej roli Pana Boga w kształtowaniu ludzkich sumień prawem naturalnym.

Najlepszym środowiskiem ludzkiego ducha dla kszałtowania prawego sumienia jest stan łaski uświęcającej.

 

 

 

 

 

---

tagi: sumienie  formacja sumienia  prawe sumienie 

	Trzy-Krainy
	19 stycznia 2024 22:08

14     844    11 zaloguj sie by polubić